"Typowe urazy występujące w boksie"

Witam serdecznie :)

Praca jest mojego autorstwa, pisana na podstawie różnych źródeł literatury.


Tematem mojej pracy są "Typowe urazy występujące w boksie".

              Na początek kilka słów na temat czym w ogóle jest boks?

Boks- jest dyscypliną sportową polegającą na bezpośredniej walce na pięści dwóch zawodników, według ściśle określonych zasad przy ograniczonym polu uderzeń. Istotą boksu jest pokonanie przeciwnika poprzez pozbawienie go możliwości dalszej rywalizacji. Specyfika boksu wiąże się z dużym ryzykiem występowania urazów i kontuzji. W owej pracy zaprezentuję wybrane aspekty medyczne związane z boksem. Zajmę się analizą czynników ryzyka i przyczyn urazów i kontuzji w boksie jak i analizą występowania urazów i kontuzji u pięściarzy, szczególną uwagę zwracam na uszkodzenia w obrębie głowy.


*Czynniki ryzyka i przyczyny urazów i kontuzji w sporcie

System oceny funkcjonalnej( FMS) został stworzony przez Graya Cooka oraz Lee Burtona w 1995 roku. FMS jest koncepcją, która umożliwia kompleksową analizę jakości podstawowych wzorców ruchowych, ocenę ryzyka kontuzji oraz stwierdzenie istnienia ograniczeń i asymetrii.

Koncepcja Functional Movement System wyróżnia szereg czynników ryzyka wystąpienia urazów sportowych. 
Do najważniejszych z nich zalicza się:

1) Kontakt z przeciwnikiem,
2) Dynamiczny aspekt dyscypliny sportowej,
3) Ograniczoną przestrzeń,
4) Udział przedmiotów, takich jak np. kij czy piłka.


*Czynniki ryzyka związane ze stanem funkcjonalnym sportowca

1) Zaburzenia kontroli nerwowo-mięśniowej,
2) Asymetrie dotyczące zakresu ruchomości, mobilności, stabilności, siły, mocy i wytrzymałości,
3) Nieodpowiednią masę ciała/BMI,
4) Niewłaściwy trening( brak rozgrzewki, jednostronny trening, zbyt wczesna specjalizacja treningowa, zbyt duże obciążenia treningowe, brak odpoczynku),
5) Wcześniejsze urazy zawodnika,
6) Nieprawidłowe nawyki ruchowe zawodnika.


Według Dobrzańskiego do najczęstszych czynników ryzyka sprzyjających urazowości w sporcie zalicza się nieprawidłowości i błędy w metodyce prowadzenia zajęć. Stanowią one ok. 30- 60% urazów.

Czynniki ryzyka i urazowości w sporcie można podzielić na:

-czynniki zewnętrzne,
-czynniki wewnętrzne.


*Czynniki zewnętrzne:

-Nieprawidłowości i błędy w metodyce prowadzenia zajęć,
-Nieprawidłowe zabezpieczenie techniczne zajęć,
-Nieprawidłowe zachowanie zawodnika,
-Braki i nieprawidłowości w organizacji zajęć i zawodów,
-Niekorzystne warunki higieniczne i atmosferyczne


*Czynniki wewnętrzne:

-Przemęczenie, zaburzenie koordynacji oraz uwagi,
-Zmiany czynnościowe w obrębie organizmu sportowca,
-Nieprawidłowe wzorce ruchowe,
-Niedostateczne przygotowanie motoryczne zawodnika,
-Skłonność do skurczów mięśniowych.

Boks jako sport wysokiego ryzyka 

Urazy i uszkodzenia są nieodzownym elementem sportu zarówno amatorskiego jak i zawodowego. Etiologia i patomechanizm powstawania urazu bardzo często jest charakterystyczny dla danej dyscypliny sportowej, jednak sama kontuzja definiowana jest jako "nieszczęśliwy splot okoliczności". Obrażenia sportowe można podzielić na typowe oraz przypadkowe. Typowe są charakterystyczne dla określonej dyscypliny sportowej. Przypadkowe cechują się losowością. Według Kurzbauer oraz Kalinkowskiej-Waniek każde uszkodzenie ciała, do którego dochodzi w trakcie uprawiania sportu należy uznać jako wypadek sportowy, ponieważ jest on nieprzewidzianym i nieplanowanym zakłóceniem zamierzonego ruchu. Boks budzi wiele skrajnych emocji i szereg kontrowersji. Specyfika boksu wiąże się z dużym ryzykiem występowania urazów i kontuzji, dlatego boks uznawany jest jako sport wysokiego ryzyka.

Przedstawię teraz analizę przyczyn urazów w boksie:

-Metodyczne: 18,97
-Techniki: 25,70
-Organizacyjne: 0,48
-Sprzętowe: 6,73
-Zachowanie zawodnika: 34,48
-Stan zawodnika: 6,42
-Warunki higieniczne: 1,83
-Inne: 6,88


Na podstawie analizy powyższej tabeli można wyciągnąć wniosek, że na powstawanie urazów największy wpływ mają zawodnicy. Według doniesień naukowych ok. 30% wszystkich urazów na ringu spowodowane jest bezpośrednio poprzez zachowanie zawodnika. Według innych doniesień naukowych ok. 80% przypadków urazów wywołane jest bezpośrednio przez człowieka.

Wskaźniki ekstensywne i intensywne

Są to bardzo ważne parametry opisujące częstość występowania urazów w sporcie.

Wskaźnik ekstensywny-określa procent, który stanowią sportowcy uprawiający daną dyscyplinę spośród wszystkich zawodników zgłaszających się do lekarza.


Wskaźnik intensywny- opisuje liczbę urazów i uszkodzeń na 1000 zawodników z określonej dyscypliny sportowej.


Wskaźnik intensywny i ekstensywny w wybranych dyscyplinach sportu:


Dyscyplina:  Wskaźnik intensywny   Wskaźnik   ekstensywny
Boks              158,1                                    14,0
Piłka
nożna             5,0                                         4,4
Hokej             25,7                                       1,1
Zapasy          103,0                                      6,1

Narciarstwo   22,4                                     2,6


Z powyższej tabeli wynika, że boks posiada największy wskaźnik intensywny i ekstensywny spośród pozostałych dyscyplin sportowych. Warto dodać, że zaobserwowano większe ryzyko występowania urazów u zawodników na niższym poziomie wyszkolenia technicznego i motorycznego.

Urazy i kontuzje występujące w boksie:

Uszkodzenia:

-ciężkie: 13.9%

-średnie: 56,5%

-lekkie: 29,6%

Pięściarze najczęściej odnoszą urazy i uszkodzenia w okolicy głowy. Nawięcej spotyka się różnego rodzaju stłuczeń, rozciągnięć więzadeł, otarć, obrażeń mięśni i ścięgien, zwichnięć oraz licznych złamań i zranień w obrębie twarzy, w których często  dochodzi do przerwania ciągłości skóry. Do typowych uszkodzeń w tej grupie zalicza się:

Uszkodzenie łuku brwiowego

Ucho zapaśnika- ucho kalafiorowate 

Ciekawym zjawiskiem jest tzw. ucho kalafiorowate- nabyte zniekształcenie małżowiny usznej powstałe w wyniku następstw urazu mechanicznego ucha zewnętrznego. Najczęstszą przyczyną jest tępy uraz małżowiny usznej powstały podczas uprawiania sportów kontaktowych, takich jak zapasy, boks, BJJ, MMA, rugby.

Tworzący się w wyniku urazu krwiak zlokalizowany jest pomiędzy chrząstką małżowiny usznej, a otaczającą ją chrzęstną. Powoduje to oddzielenie tych dwóch struktur od siebie i ucisk otaczających tkanek. Uszkodzona w wyniku tego zjawiska chrząstka pozostaje niedokrwiona, częściowo obumiera i zostaje zastąpiona tkanką łączną włóknistą. Ulegający stopniowej resorpcji krwiak pozostawia zwapnienia. Tak przebiegający proces gojenia pozostawia trwałe zniekształcenie małżowiny usznej. Zniekształcenie to swoim wyglądem przypomina kwiat kalafiora, stąd nazwa schorzenia.

Złamanie Bennetta

Na ringu bardzo często odnotowuje się sporą liczbę zwichnięć i złamań w obrębie kończyn górnych. Typowym złamaniem występującym w boksie jest złamanie Bennetta- skośne, stawowe złamanie pierwszej kości sródręcza powiązane z jednoczesnym podwichnięciem w stawie śródręczno-nadgarstkowym. Do złamania dochodzi najczęściej w wyniku uderzenia okolicą głowy pierwszej kości śródręcza o twardy przedmiot. Siła uderzenia zostaje przeniesiona na podstawę tej kości, gdzie następuje złamanie często połączone ze zwichnięciem. Szpara złamania przebiega przez podstawę pierwszej kości śródręcza i wkracza do stawu nadgarstkowo-śródręcznego. Z przyśrodkowej powierzchni podstawy oddziela się mały trójkątny fragment kostny. Fragment ten często pozostaje na swoim miejscu, natomiast podwichnięta lub zwichnięta w stosunku do kości wielokątnej większej jest cała pozostała kość śródręcza. Najczęściej ześlizguje się ona po kości wielokątnej większej do boku i w kierunku dogłowowym. Powtarzające się zwichnięcia w obrębie kciuka mogą z kolei prowadzić do powstania tzw. "kciuka bokserskiego".

Demencja bokserska 

Neurodegeneracyjne schorzenie mózgu z cechami otępienia, które może wystąpić u zawodników uprawiających sporty kontaktowe.

Dotyczy sportowców narażonych na powtarzające się obrażenia w obrębie głowy

Ocenia się, że dotyczy aż 20% bokserów

Pierwsze objawy występują ok. 12-16 lat od momentu rozpoczęcia uprawiania dyscypliny.

Objawy demencji bokserskiej:

Spowolnienie ruchów,                                                       

 -Bezsenność,

Zmniejszona aktywność,                                                   

Zaburzenia koordynacji,                                                     

Sztywność mięśni,

Drżenie spoczynkowe,

Zaburzenia chodu,

Zaburzenia równowagi,

Otępienie,

Spowolnienie procesów myślowych

Problemy z koncentracją

Zaburzenia pamięci

Apatia,

Impulsywne zachowania,

Wahania nastroju,

 -Zubożenie lub całkowity zanik mimiki,

-Mowa, która przypomina bełkot.

Przyczyny śmiertelnych wypadków w boksie:

Obrażenia głowy: 68%

Uderzenia w okolice serca: 17%

Obrażenia jamy brzusznej: 8%

Złamania kręgosłupa w odcinku c: 2,6%

Uderzenia w okolice szyi: 2,6%

Inne: 1,8%

PODSUMOWANIE:

Rywalizacja sportowa od zawsze budzi wiele emocji oraz dostarcza niezapomnianych wrażeń. Określenie "sport to zdrowie" promowane jest na każdym kroku. Warto jednak zaznaczyć, że uprawianie sportu może mieć zarówno pozytywny jak i negatywny wpływ na organizm człowieka. Pozytywny wpływ związany jest z systematyczną aktywnością fizyczną, kształtowaniem siły woli, odwagi oraz osobowości. Negatywny aspekt odnosi się przede wszystkim do występowania licznych przeciążeń, kontuzji i urazów. Z analizy literatury wynika, że boks jest sportem wysokiego ryzyka, w którym dochodzi do wielu poważnych kontuzji i urazów. Niezwykle niebezpieczne są uderzenia w obrębie głowy, ponieważ są poważnym zagrożeniem dla zdrowia i życia pięściarza. Warto na koniec tego artykułu postawić kontrowersyjne pytanie: czy uprawianie boksu biorąc pod uwagę aspekt medyczny i konsekwencje zdrowotne nie powinno być zabronione...?