Kata- formy techniczne w nauczaniu karate

Perspektywę teoretyczną dla podjętych to rozważań i analiz daje humanistyczna teoria sztuk walki i antropologia sztuk walki. 
Czy formy (kata) są dzisiaj niezbędne, aby właściwie nauczać karate? 
Zdaniem większości ekspertów formy techniczne są wciąż właściwą metodą nauczania sztuk walki. Z drugiej jednak strony ćwiczenie tylko kata utrudniałoby pełne opanowanie tej sztuki walki. Przedstawiono też analizę pięciu form stylu Idokan. Stosunek ćwiczących do walki, kata i treningu bywa różny. Podobnie zróżnicowane są opinie ekspertów na temat kata – ich sensu i aktualnej przydatności. Większość ekspertów i autorów prac z literatury przedmiotu uznaje nieprzemijającą wartość form technicznych, jako metody nauczania karate i innych sztuk walki. 
W sztukach walki formy techniczne są jedną z najstarszych metod nauczania techniki i łączenia technik walki w kombinacje. Zawierają też zapis specyfiki danego stylu i szkoły oraz ładunek treści symbolicznych.
Czy jednak są one dzisiaj niezbędne, aby właściwie nauczać karate lub podobnych sztuk walki? Problem ten będzie tu rozpatrywany z perspektywy humanistycznej teorii sztuk walki i jej aspektu semiotycznego/symbolicznego, oraz antropologii sztuk walki. Nieco szerzej analizowana jest zawartość techniczna form stylu i kierunku karate znanego pod nazwami Zendo karate Tai-te-tao (jap. „droga medytacji karate, droga ręki pokoju”, sino-jap. „moc Wielkiej Drogi”), Zendo karate lub Idokan karate. Tutaj nauczanych jest obecnie tylko cztery kata – dwie formy uczniowskie i dwie mistrzowskie. 
Tymczasem w wielu organizacjach, odmianach stylowych i szkołach liczba ćwiczonych form technicznych rozciąga się od 20 do 40. Trening w karate obejmuje naukę technik podstawowych (kihon), układów technicznych (kata) i walki (kumite), przy czym wyróżniane są różne postaci kihonu, form i walki (np. ippon kumite – walka „na jeden krok”, jiyu kumite – wolna walka). W niektórych odmianach karate, jak Kyokushin lub Oyama karate, stosowane są testy łamania desek lub innych twardych przedmiotów, tzw. tameshiwari. Ponadto w amerykańskim TAI-karate i w Zendo karate występuje ważny dział techniczny – samoobrona (jap. goshinjutsu). 

Karate  kata w literaturze przedmiotu 

Formy (jap. kata) stanowią ruchowy zapis mitu, pamiątkę dokonań mistrza bohatera lub twórcy szkoły, albo tajemnicę doświadczeń bojowych kilku pokoleń mistrzów. Są zapisem krwawych i śmiertelnych rozstrzygnięć, gdy umiejętności sztuk walki stanowiły o życiu i śmierci. Z tej wojskowej praktyki wyrosły dzisiejsze sztuki walki, w których pozostał nie tylko tradycyjny strój, gesty, terminologia, mimika, pozy historycznych lub wyidealizowanych wojowników. Poetyka nazw układów formalnych różnych odmian tradycyjnego karate z Okinawy i karate japońskiego („pinan” – wewnętrzny spokój, „sanchin” – trzy fazy, „seienchin” – cisza podczas sztormu, „kanku” – spojrzenie na Niebo) wskazuje na podobne zawartości symbolicznych treści. 
Kata są seriami układów technik ręcznych i nożnych, które odpowiadają na ataki jednego lub wielu napastników, uzbrojonych lub nieuzbrojonych. Ale nie to stanowi o ich specyfice. Otóż zawierają one sekrety z czasu, gdy karate uprawiane było na Okinawie w konspiracji. Jedyną formą przekazu nauczanych treści był przekaz ustny i ten specyficzny zapis ruchowy. Był to czas bezpośredniego przekazu wiedzy z mistrza na ucznia. Uczeń otrzymywał wiedzę o interpretacji poszczególnych ruchów w kata – o ich technicznym i taktycznym zastosowaniu w walce. Dochodzi do tego wymiar zdrowotny zastosowania ruchów z kata w korektywie wad postawy. 
Piotr Szeligowski (4 dan karate Kyokushin) definiuje formy techniczne  w ten sposób:  
Kata w karate to unikalny, swoisty dla kultury Dalekiego Wschodu pierwotny system przekazu wiedzy i umiejętności. […] Kata w dosłownym znaczeniu to ‘wzór’, ‘model’ albo ‘kształt’, a więc wszystkie czynności są tu realizowane dokładnie według wyznaczonego wcześniej planu. Liczba ruchów, pozycje, kierunki i sposób poruszania się, rytm i tempo oraz oddychanie są w kata ściśle określone. Wszystkie też mają swój cel, a jego nieznajomość wypacza ich znacznie. […] Jak poemat czy utwór muzyczny możemy je interpretować na własny sposób, nie naruszając jednak ich wewnętrznej struktury. W ich niepowtarzalnym charakterze kryje się tożsamość każdego stylu. 

Kata są formą nauczania technik walki także w innych sztukach walki, np.  w kobudo lub iaido. To jest sposób przekazu wiedzy w tradycyjnych sztukach walki11. Czasem jednak, gdy prezentowane są błędnie, pełnią tę funkcję przeciwskutecznie.

Poglądy ekspertów 

Bruce Lee twierdził, że style tradycyjne, nauczające form technicznych, są skostniałe i bardzo odległe od realnej walki. Miał on przy tym na uwadze klasyczne formy wushu kung-fu, faktycznie mocno sformalizowane lub zrytualizowane. Jego opinie zapoczątkowały swego rodzaju rewolucję, ale też spowodowały potępienie ze strony skrajnych tradycjonalistów. Z drugiej jednak strony Lee, tworząc własny styl Jeet Kune Do kung-fu, wprowadził własne układy formalne. Zdaniem Lothara Siebera (9 dan karate do, hanshi, 10 dan Zendo karate Tai-te-tao, soke), w dobie swobodnej dostępności literatury i rozwoju mediów elektronicznych, przekaz wiedzy przez kata stracił znaczenie. Uważa on, iż można obecnie nauczać karate bez kata. Zwłaszcza zaś ograniczanie się do technik występujących w kata jest błędne, gdyż kata zasadniczo pokazują podstawowy kanon technik.   
Z kolei Helmut Kogel (6 dan karate Goju-ryu, 5 dan kobudo, renshi) uważa, że właśnie w kata – w ich bunkai (interpretacji) znajdujemy techniki sekretne. Pozwala to na wiele skutecznych zastosowań zawartych w kata technik, zwłaszcza ataków na punkty witalne – jintai kyusho. Tych interpretacji jest co najmniej kilka dla poszczególnych kata. Na przykład Gerd Hahnemann przedstawia pięć bunkai dla form: saifa, seienchin i seipai; a po cztery dla shisochin, sanseiru, kururunfa, seisan i suparinpei. Karate uprawiane jest obecnie najchętniej dla sportu, ale także dla samoobrony. Ten wymiar kata jest przez część ekspertów (jak Morio Higaonna,  10 dan karate Goju-ryu; Steve Arneil, 9 dan karate Kyokushin) akcentowany. Bywa jednak, że autorzy prac zwracają uwagę na ich sens rekreacyjny i prozdrowotny. Jeżeli ktoś uprawia karate dla samoobrony lub dla walki sportowej, doskonalenie kata ma znaczenie drugorzędne. Inaczej jest w przypadku specjalizacji  w kata zawodników występującej w tego rodzaju konkurencji. W wielu przypadkach o studiowaniu form decydują wymagania na kolejne stopnie techniczne. Ale dla niektórych osób dążenie do perfekcji w wybranych formach ma sens głębszy. Jest mianowicie przejawem zinstytucjonalizowanej drogi samodoskonalenia na drodze karate. Można tutaj przywołać podział karate zaproponowany przez Georga E. Mattsona (10 dan karate Uechi-ryu). Wyróżnił on pierwotne karate-jutsu, z akcentem na samoobronę i realną walkę, karate sportowe – pokazowe oraz karatedo, uprawiane dla doskonalenia charakteru/osobowości. 

Roland Habersetzer (9 dan, hanshi, karate Gembukan, soke Tengu-no-michi) określa sens kata w trzech wymiarach: 
1) realna walka (z kilku napastnikami),  
2) nauka techniki stylu, 3) „duch kata” – specyfika poszczególnych form.
 To znaczy, że wszystkie formy czegoś uczą na drodze do mistrzostwa w karate. 

Formy stylu Zendo karate Tai-te-tao 

Jest to elastyczny styl pokrewny chińskiemu kenpo i amerykańskim stylom (TAI-karate, American kempo-karate), opracowany przez mistrza Petera K. Jahnkego (1936–1995) przed 40 laty i zmodyfikowany przez drugiego soke. Kata Zendo karate Tai-te-tao, inaczej karate Idokan; zawierają elementy techniczne z karate Shotokan i Wado-ryu, ale także pokrewieństwo do form taekwondo i chińskiego kenpo (quan-fa). Tych form było pierwotnie pięć: 
1.  Kyu kata Jindo-te (pierwsza forma uczniowska – „droga ręki człowieczeństwa”). Główną ideą tej formy jest „jin” („prawo wielkiej miłości”), warunek zrozumienia wszystkich sztuk walki jako dróg nieagresji. Celem tej drogi jest dążenie do rozwinięcia współczucia dla wszystkich żyjących istot, by je w miarę możliwości chronić. Twórcą tego kata jest osensei Jahnke, twórca tego humanistycznie zorientowanego stylu karate. Występuje tu blok morote-shuto-uke, występujący w formach taekwondo.
2. Kyu kata Jin-te („ręka człowieczeństwa”). Kto rozwinął w sobie zdolność do prawdziwej miłości, zwycięża własny egoizm; staje się człowiekiem skromnym i pokornym. Twórcą tej formy jest L. Sieber, ekspert karate i jujutsu, prowadzący w Monachium Honbu dojo – kwaterę główną stylu Zendo karate Tai-te-tao. Tu uczeń musi wykonać m.in. 5 różnych technik kopnięć (mae-geri, hiza-geri, mae-tobi-geri, yoko-geri, ushiro-geri). 
3. Dan-kata Tai-te-tao (forma na stopień pierwszy dan – „droga ręki pokoju”). Techniki wyrażają zasadę miękkości i płynności (zasada wody z I Ching). Kreatorem formy jest P.K. Jahnke. Występują tu gest znane z chińskiej tradycji quan-fa, technika oddechowa (ki-waza), podwójne bloki, etc. 
4. Dan-kata Tao-te (forma na pierwszy dan – „moc/siła drogi”). Forma ta symbolizuje równoważące się prasiły yin i yang, będące w wiecznym obiegu tworzenia i niszczenia. Także i tę formę opracował mistrz Jahnke. Liczne techniki ręczne wykonywane są głównie w pozycjach kiba-dachi i kokutsudachi. 
5. Sandan kata Tai-te-jutsu (forma na trzeci dan – „technika ręki pokoju”). Forma ta rozwija koordynację ruchów, oddechu i rytmu, i uściśla ideę walki w samoobronie w duchu humanitaryzmu. Zawiera ruchy ze stylu smoka kung-fu, między innymi obroty w osi kręgosłupa i kopnięcie tajfunu (mikazuki-tobi-geri). Twórcą jest L. Sieber, aktualny soke, czyli lider i główny mistrz stylu.  Soke Sieber zlikwidował z programu nauczania formę Dan-kata Tao-te. 
Natomiast Dietmar Schmidt zachował w swej szkole Zendo-ryu karatedo wszystkie 5 form i dodał stworzoną przez siebie formę szóstą – Dan-kata Aiki-shisei,  w której odnaleźć można techniki jego nauczyciela Lothara Siebera. Pojęcie „aiki” w nazwie tej formy wynika z faktu, że japońskie pojęcia aiki i ido mają podobny sens (płynny ruch, harmonia, koordynacja). Jednakże odmiana stylowa Schmidta jest już jakby pewnym wariantem przekazu głównego mistrza stylu Zendo karate Tai-te-tao. 

W badaniach Cynarskiego stwierdzono związek poziomu technicznego z rozwojem zdolności koordynacyjnych, że mianowicie z jednej strony opanowanie form bardziej zaawansowanych wymaga wyższego poziomu owych zdolności, a z drugiej strony kolejne formy poprawiają koordynację psychoruchową ćwiczących. Ponadto ćwiczący klasyczne układy formalne dojrzewa wewnętrznie poprzez studiowanie głębszych treści – filozoficznych znaczeń zawartych w kata. Tu, poza jeszcze ceremoniałem dojo (sali ćwiczeń), odnajdujemy rytualny wymiar karate-do. Karate (style i szkoły okinawskie, japońskie i inne) uprawiane jest dziś  w Europie i w skali globalnej dla różnych celów. 
Werner Lind wyróżnia trzy rodzaje form: 
1) rinto kata (ćwiczone dla umiejętności walki), 
2) hyoen kata (dla demonstracji, formy pokazowe), 
3) rentan kata (formy energetyczne)

 Sanchin jest głównie formą energetyczną, ale uczy też oburęcznego bloku mae-mawashiuke. Kata tensho (twórcą był Chojun Miyagi) oprócz ćwiczeń oddechowych ibuki i napinania mięśni uczy także technik ręcznych i ruchów wyprowadzanych  z nadgarstka, podobnie jak forma yangtsu. Podobne techniki występują w Gojuryu, Kyokushin i Zendo karate. 
W stylach klasycznych z Okinawy kata są kultywowane jako fragment dziedzictwa kulturowego. W ogóle karate nazywane jest medytacją Zen w ruchu, czyli kata oddają istotę karatedo. Wielcy mistrzowie karate pozostawili nam kata. Ogólnie biorąc, ćwiczenie kata uczy precyzji, dynamiki, rytmu, orientacji przestrzennej i pamięci ruchowej, umiejętności neuromuskularnych (napinanie i rozluźnianie mięśni – kime  i yasume), oddechu i kiai (koncentracja energii akcentowana okrzykiem), łączenia technik w układy; doskonali wyobraźnię i sprawność specjalną (notabene sto powtórzeń kata stanowi dobry trening). Z drugiej jednak strony ćwiczenie tylko kata utrudniałoby pełne opanowanie tej sztuki walki. Tylko w wolnym sparringu można wyćwiczyć wyczucie dystansu i timing, szybkość reakcji, umiejętność wyboru taktyki i doboru technik. 
Style i szkoły zorientowane na walkę sportową lub na realną samoobronę mają do klasycznych form stosunek mniej afirmatywny. Ale np. w karate Gojuryu ćwiczone są liczne kata z ich interpretacją. Z kolei w mniej znanym karate Idokan ćwiczone są obecnie tylko cztery kata – dwie uczniowskie i dwie mistrzowskie. Stosunek ćwiczących do walki, kata i treningu bywa różny. Podobnie zróżnicowane są opinie ekspertów na temat kata – ich sensu i aktualnej przydatności. Większość ekspertów i autorów prac z literatury przedmiotu uznaje nieprzemijającą wartość kata jako metody nauczania karate i innych sztuk walki. 

  

"Sztuka karate a walka sportowa "

Uprawianie dalekowschodnich sztuk walki stało się zjawiskiem powszechnym. Jedną z tych sztuk jest karate, które powstało z połączenia tradycyjnej sztuki walki z Okinawy z japońskimi tradycjami samurajskimi. Karate uprawiają tysiące ludzi na całym świecie. Ćwiczą dzieci, młodzież, dorośli i ludzie starsi. Sztuka ta stała się sposobem na kształtowanie i utrzymywanie sprawności fizycznej, silnego charakteru, sposobem na aktywne życie.  

Wielcy mistrzowie karate zawsze podkreślali, że nie można zostać ekspertem w sztukach walki bez dążenia nie tylko do doskonałości fizycznej, ale przede wszystkim psychicznej i umysłowej. Gdy w latach dwudziestych XX w. mistrz Gichin Funakoshi wprowadzał sztukę walki z Okinawy na główne wyspy japońskie miała się ona stać sposobem na kształtowanie charakterów i sprawności fizycznej młodzieży japońskiej. Kształtowanie cech charakteru takich jak wytrwałość, pokora, grzeczność, skromność oraz kształtowanie stabilnych emocji było integralną częścią procesu szkolenia w sztukach walki. Ideą uprawiania sztuki karate jest bowiem dochodzenie do takich umiejętności, aby umieć zapobiegać sytuacjom bezpośrednich fizycznych konfrontacji z innymi ludźmi.  

Część ćwiczących, zwłaszcza ludzi młodych, odnajduje przyjemność we współzawodnictwie sportowym. Współzawodnictwo sportowe to nowa dziedzina aktywności w karate w stosunku do starożytnej sztuki walki rodem z Okinawy i Chin. Jedną z form współzawodnictwa jest kumite, czyli walka rozgrywana między zawodnikami według określonych reguł. 

Kumite zaczęło istnieć dopiero po wprowadzeniu karate do Japonii. Poddało się bowiem wpływom tradycyjnej japońskiej sztuki walki kendo. Późniejsi mistrzowie karate w większości byli mistrzami kendo. W kendo samurajskie miecze zastąpiono bambusowymi mieczami. 

W karate rolę miecza przejęły ręce i nogi. Mistrzostwo w posługiwaniu się technikami karate mierzy się umiejętnością jak najszybszego wyprowadzenie takiej techniki, która byłaby zdolna definitywnie unieszkodliwić przeciwnika. Jest to tzw. idea ciosu kończącego. Technika taka musi być wyprowadzona w określony punkt z maksymalną siłą, zarówno fizyczną jak i psychiczną, w jak najkrótszym czasie. Takie eksplozywne skoncentrowanie wszystkich sił fizycznych, psychicznych i umysłowych w jeden punkt określa się mianem kime. Mówimy, że techniki karate muszą być z kime. Masatoshi Nakayama, uczeń Gichina Funakoshi, w książce "Best karate" pisze: "Esencją technik karate jest kime. Kime można osiągnąć zadając ciosy, uderzenia, kopnięcia oraz przy blokowaniu. Techniki pozbawione kime w żadnym wypadku nie mogą być uważane za prawdziwe karate, bez względu na to jak bardzo byłyby zewnętrznie do karate podobne. Zawody sportowe nie stanowią tu żadnego wyjątku." Aby współzawodnictwo sportowe odbywało się w duchu prawdziwego karate powyższa idea musi więc obowiązywać. Walczący ze sobą kendocy mają ochraniacze. Walczący ze sobą karatecy nie są zabezpieczeni żadnymi ochraniaczami. Nie moŜe więc być mowy o kontakcie. Jak więc sprostać jednocześnie idei ciosu kończącego oraz wymogom bezpieczeństwa? Wszystko zależy od przyjęcia odpowiednich przepisów.  

Zwycięstwo w kumite  

Jeśli przepisy ustalone zostałyby tak, by nakazywały nagradzać każde kopnięcie lub cios a zwycięzcą stawałby się zawodnik, który uzyskałby największą liczbę punktów, to nie trudno domyślić się jak wyglądałaby walka i szkolenie. Wystarczyłby trening uderzeń i kopnięć na worku treningowym, lekcje bloków u boksera i już można byłoby stanąć do walki. Ale nie 

byłoby to prawdziwe karate. Na pewno nie miałoby także nic wspólnego z ideą utrzymywania się w zdrowiu i sprawności fizycznej.  

Przepisy sędziowskie dotyczące kumite w karate tradycyjnym muszą z jednej strony zapewniać bezpieczeństwo zawodników, a z drugiej pomagać im w opanowywaniu umiejętności walki zgodnie z zasadami tej sztuki. Powinny także stwarzać warunki dla ciągłego doskonalenia technicznego i taktycznego.  

Mistrzowskie ciosy w walce sportowej powinny przypominać pchnięcia mieczem. Zadawane być powinny z kime, ale bez kontaktu. Wymóg ten stawia przed zawodnikami niezwykle trudne wymagania. Wypracowanie lub wykorzystanie sytuacji do wyegzekwowania techniki ciosu kończącego i jednocześnie jej skontrolowanie, aby nie spowodować urazu partnera, wymaga wysokich umiejętności. Aby to sobie wyobrazić proszę spróbować uderzyć z całej siły w piłkę zawieszoną na sznurku. Proste? Owszem. A teraz proszę spróbować uderzyć z taką samą siłą i szybkością w punkt tuŜ przed ścianą swojego pokoju.  

Walki sportowe w karate tradycyjnym rozgrywane są wg przepisów Międzynarodowej Federacji Karate Tradycyjnego ("Przepisy sędziowskie ITKF" H.Nishiyama, 1995). Walkę w karate tradycyjnym wygrywa ten zawodnik, który pierwszy, z właściwego dystansu i w odpowiednim momencie, wykona technikę odpowiadającą kryteriom ciosu kończącego w kierunku określonych stref ciała drugiego zawodnika. Zawodnik za taką technikę otrzymuje pełen punkt (ippon) i zostaje zwycięzcą. Odpowiedni moment oznacza, Ŝe technika osiąga cel w momencie, gdy przeciwnik stracił chwilowo zdolność do obrony (jest w tzw. kyo).  

Zatem walki w karate tradycyjnym rozgrywane są do jednego punktu (ippon). Punkt taki zawodnik moŜe równieŜ uzyskać jako sumę dwóch mniejszych punktów waza-ari, które są przyznawane za skuteczną technikę, nie speł-niająca jednak wszystkich kryteriów na ippon.  

Jeśli walka nie zakończy się przed czasem o zwycięstwie decyduje suma uzyskanych punktów. Jeśli suma punktów jest taka sama, rozgrywana jest walka dodatkowa. Jeśli i ona skończy się remisem, o zwycięstwie przesądzają sędziowie, którzy biorą pod uwagę zaprezentowany przez zawodników poziom walki.  

Wszystkie kontaktowe ciosy powodujące uraz są karane. Ocena kontaktu należy do sędziego medycznego, który jest wzywany na planszę w przypadku takiej sytuacji.Zaletą przyjęcia takich reguł gry jest to, że zawodnik, który przegrywa nie ponosi uszczerbku na zdrowiu. Jest bogatszy o doświadczenia, wie jakie są słabe strony jego obrony i nad czym ma dalej pracować. Może bez przeszkód dalej podążać drogą doskonalenia swoich umiejętności.  

Choć kumite przypomina walkę rzeczywistą, nie jest bijatyką. Waleczność nie oznacza brutalności. Uczestnicy zawodów nie są wrogami. Na poziomie mistrzowskim kumite jest walką sił psychicznych na siły psychiczne oraz umiejętności technicznych i taktycznych. Zawodnicy i sędziowie muszą zachowywać stabilne emocje i dobre maniery.  

Nauczyciel karate tradycyjnego Sensei Hidetaka Nishiyama od wielu lat naucza, jak używać własnego ciała, by pracowało zgodnie ze swoimi własnościami, by poprzez trening nie szkodzić własnemu zdrowiu i zbliżać się do mistrzostwa w sztuce karate. Wiele lat wytrwałego treningu wymaga nauczenie się stosowania wszystkich zasad przekazywanych przez Mistrza Nishiyamę. Stosować je muszą również zawodnicy kumite we współzawodnictwie sportowym.  

Czym pasjonuje się znawca karate tradycyjnego oglądający walki na zawodach ?  

Walki w karate tradycyjnym na poziomie mistrzowskim przypominają pojedynek kendoków. Do walki wychodzi dwóch zawodników. Jeden z nich przewiązany jest czerwoną szarfą. Nazywamy go aka - czerwony. Drugiego nazywamy shiro - biały. Zajmują pozycje w odległości 3 metrów. Wykonują ukłon w stronę sędziego i do siebie. Przyjmują pozycję gotowości. Śledzenie ich walki może być niezwykle pasjonujące. Oto dwa przykłady.  

Sędzia na planszy daje sygnał rozpoczęcia walki do jednego punktu komendą: shobu ippon hajime! (walkę do jednego punktu rozpoczynaj!). I oto jeden z zawodników błyskawicznie doskakuje w stronę drugiego zawodnika zmniejszając do niego dystans i zadaje kopnięcie na jego korpus. Cóż za fantastyczne kopnięcie! PotęŜne, dynamiczne, z zachowaniem pełnej równowagi ciała, zadane w odpowiednim momencie i co najwaŜniejsze, a jednocześnie najtrudniejsze, zadane z pełną kontrolą precyzyjnie w dozwolony punkt. Kopnięcie lekko dotknęło ciała drugiego zawodnika, ale widać, Ŝe było dla niego zaskoczeniem. Jest zupełnie zdezorientowany. Zanim przyjął pozycję obronną juŜ przegrał pojedynek. Jest pełen uznania dla swojego przeciwnika. Sam bogatszy jest o to doświadczenie. Musi popracować jeszcze nad zdolnością do błyskawicznego przyjmowania i utrzymywania ciągłej gotowości umysłu i ciała do obrony i działania (tzw. zanshin). Sędziowie przyznają zawodnikowi za tą technikę ippon. Spełniła ona wszystkie kryteria ciosu kończącego. Gdyby została skierowana w punkt leżący wewnątrz ciała przeciwnika, w najlepszym przypadku skończyłoby się na ciężkiej kontuzji. Zawodnik w pięknym stylu wygrał swój pojedynek w pierwszej sekundzie. Sędzia ogłasza wynik pojedynku. Takie walki miały już miejsce. Są fascynującym przykładem wysokich umiejętności, do jakich może dojść zawodnik.

Jadwiga Skurska, "Sztuka karate a walka sportowa."

Czy dziecko może ćwiczyć karate?

Celem nadrzędnym pracy z dziećmi jest stwarzanie warunków dla wszechstronnego rozwoju całego organizmu dziecka. Czy karate może być sprzyjającą formą zaspokajania naturalnych potrzeb młodego organizmu? O czym powinniśmy pamiętać pracując z dziećmi?
Rozwój osobniczy człowieka jest procesem niezwykle złożonym. Ze względu na tę złożoność istnieje konieczność posługiwania się, przy opisie i analizie tego procesu, pewnymi pojęciami określającymi poszczególne przejawy tego rozwoju. Na rozwój człowieka składa się jego rozwój fizyczny, psychiczny i intelektualny. Wszystkie sfery osobowości człowieka są ze sobą powiązane, istnieje ciągła dążność do ich harmonijnego rozwoju. Obserwuje się jednak okresowe przyspieszenie lub opóźnienie jednego z nich w stosunku do innych. Pracując z dziećmi trzeba znać prawidłowości kolejnych okresów rozwojowych, rozumieć potrzeby dziecka, jego reakcje i przewidywać je. Jakość rozwoju zależy, z jednej strony od zespołu cech wrodzonych, a z drugiej strony od zespołu czynników środowiskowych( środowiska rodzinnego, szkolnego, grup rówieśniczych, oddziaływań ze strony telewizji, filmu, literatury, zorganizowanych zajęć pozaszkolnych) oraz oczywiście od własnej aktywności człowieka. Stąd u poszczególnych dzieci występują duże różnice rozwojowe. Mimo tych różnic okazuje się, że dla pewnych przedziałów wiekowych można określić cechy charakterystyczne.

W pierwszych latach szkolnych ( 7-10 lat) rozwój fizyczny dziecka charakteryzuje się zwolnieniem, dość intensywnego uprzednio wzrastania ciała na długość, na korzyść ogólnego wzmocnienia organizmu. Kończy się to uzyskaniem dużej harmonii w proporcjach, poprawieniem stosunku siły mięśniowej do masy ciała, wzmocnieniem kośćca, usprawnieniem funkcji oddychania i krążenia. Stwarza to coraz lepsze możliwości biologiczne dla wzmożenia aktywności dziecka w zakresie czynności ruchowych. U dzieci w tym okresie obserwuje się naturalną, silną potrzebę  ruchu, ograniczaną niestety, przez tryb pracy szkolnej. Ta aktywność ruchowa jest najbardziej widoczna w spontanicznych zabawach i grach ruchowych. Wystarczy popatrzeć co się dzieje na korytarzu szkoły, gdy na przerwę wybiegają dzieci z klas młodszych. Dzieci w tym wieku odczuwają radość z podejmowanych czynności ruchowych. Jest to więc okres sprzyjający kształtowaniu zainteresowań sportowych. Wzrostowi dojrzałości biologicznej towarzyszy w tym okresie intensywny rozwój psychiczny dziecka Dzięki intensyfikacji procesu uczenia się, wynikającym z uczestnictwa w systemie szkolnym, poszerza się znacznie zakres wiedzy i umiejętności dzieci. Obserwuje się wzmożony rozwój pamięci, umiejętności logicznego myślenia. Następuje przejście od myślenia konkretno-obrazowego do myślenia abstrakcyjnego. Kształtuje się również poczucie przynależności społecznej wyrażające się w koleżeńskości, liczeniu się z opinią społeczną, kształtuje się zdolność do krytycznej samooceny oraz do wspólnej realizacji zadań. Przy prowadzeniu zorganizowanych form aktywności ruchowej trzeba też pamiętać, iż dzieciom w tym okresie nie wystarcza satysfakcja z dobrego wykonania ćwiczenia. Każde dziecko chce być w centrum zainteresowania. Oczekuje ze strony instruktora autentycznego zaangażowania we wszystko co robi. 

W wieku 10-12 lat, u dziewcząt mniej więcej o rok wcześniej, osiągany jest szczytowy dla dziecięcego rozwoju poziom zdolności ruchowych oraz ustalają się właściwe proporcje somatyczne. Okres ten jest swoistą mobilizacją sił do wejścia w burzliwy okres dojrzewania. Dzieci w tym okresie wykazują się dużymi możliwościami pod względem sprawnościowym. Jest to okres sprzyjający kształtowaniu siły i wytrzymałości. Istotny jest sposób rozwijania siły. Specjalne ćwiczenia siłowe stawiają organizmowi duże wymagania, zarówno układowi krążenia jak i oddychania, jak teŜ układowi ruchu. Istnieje pogląd, iż krótkotrwałe bodźce obciążające pobudzają kości długie do wzrostu, natomiast duży i długotrwały ucisk hamuje wzrost kości na długość. Dlatego przed czasem pełnego ukształtowania się kośćca, a więc na pewno przed 17 rokiem życia, nie należy stosować intensywnych ćwiczeń siłowych z maksymalnymi obciążeniami.

Poziom siły nie wykazuje dużego zróżnicowania ze względu na płeć aż do około 14 roku życia, kiedy to następuje dynamiczny wzrost siły u chłopców, natomiast u dziewcząt obserwuje się stabilizację, a niekiedy regresję. Przyczyną nie jest prawdopodobnie brak możliwości jej rozwoju, ale zmniejszenie zainteresowania podnoszeniem własnej sprawności. Organizm dziecka w tym okresie doskonale przystosowuje się do systematycznie zwiększanych obciążeń wytrzymałościowych w ramach systematycznego i racjonalnego treningu. Powoduje to korzystne procesy przystosowawcze. Wyrażają się one między innymi zmniejszeniem częstotliwości skurczów serca, regulacją objętości skurczowej, jak również podwyższaniem się poziomu maksymalnego zużycia tlenu. Wytrzymałość jest cechą zależną między innymi od wydolności organizmu, która zmienia się wraz z wiekiem. O ile wydolność określa potencjał ustroju, o tyle wytrzymałość charakteryzuje stopień wykorzystania tego potencjału, przede wszystkim poprzez trening oraz dzięki czynnikom wolicjonalnym. Za miarę wydolności przyjmuje się zdolność do maksymalnego poboru tlenu, tzw. pułap tlenowy. Zależy on od poziomu rozwoju przede wszystkim tych układów, które są w największym stopniu zaangażowane w gospodarkę tlenową, a więc układu sercowo- naczyniowego, oddechowego i mięśniowego. Omawiany okres jest dla sportu najwdzięczniejszą fazą rozwojową. Dzieci wciąż odczuwają radość z efektów osiąganych w czynnościach motorycznych. Ich ruchy cechuje wysoka koordynacja ruchowa. Większa jest zdolność koncentrowania się, większa płynność przebiegów ruchowych, ich dynamika, harmonia, dokładność. W nauczaniu, oprócz całościowych poprawnych pokazów można już wprowadzać analityczny rozbiór ruchu na składowe z jednoczesnymi wskazówkami i uwagami słownymi. Systematyczny trening w tym okresie ma ogromny wpływ na przebieg kolejnego, burzliwego etapu dojrzewania, w którym obserwuje się wyraźne zmniejszenie aktywności ruchowej, nawet do lenistwa ruchowego włącznie. Dlatego tak ważne jest rozwinięcie potrzeb i zainteresowań związanych z aktywnością ruchową poprzez proponowanie różnych treści i form ruchu. Wielu badaczy podkreśla, że reakcje adaptacyjne wywołane energicznymi ćwiczeniami już w dzieciństwie stale oddziałują korzystnie na organizm w czasie wzrastania i rozwoju. Wypracowanie w tym okresie szerokiego potencjału motorycznego zapewni wszechstronne korzyści funkcjonalne, zdrowotne i społeczne. S. Kozłowski w pracy "Fizjologia wysiłków fizycznych" pisze: "... sprawność funkcji zaopatrzenia tlenowego wzrasta u dzieci i młodzieży do około 20 roku życia, następnie utrzymuje się przez kilka lat na mniej więcej stałym poziomie, po czym zaczyna stopniowo zmniejszać się. Im wyższy pułap wydolności fizycznej osiągnie osobnik do 20-25 roku życia, tym z wyższego pułapu tlenowego zaczyna się jej obniżanie. Różnice te w wieku 42-68 lat wynoszą około 30% w maksymalnym pochłanianiu na korzyść byłych i nadal aktywnych sportowców. " A więc, wydolność fizyczna jaką osiąga człowiek do 20-25 roku życia oraz, oczywiście, aktywność ruchowa w późniejszych latach, są czynnikami decydującymi o wydolności fizycznej dziecka w starszym wieku. 

Właściwie przeprowadzony trening karate jest sprzyjającą formą zaspokajania naturalnych potrzeb młodego organizmu. Celem nadrzędnym jest stwarzanie warunków dla wszechstronnego rozwoju całego organizmu dziecka. Ćwiczący mają możliwość nabywania nowych, niecodziennych form ruchu. Podstawą jest właściwa pozycja ciała, zgranie oddechu z ruchem, właściwe rozluźnianie i kurczenie mięśni, odpowiedni wewnętrzny stan psychiczny. Wspólny trening w dobrej atmosferze, charakterystycznej dla praktykujących właściwie rozumiane karate, jest wspaniałym środkiem oddziaływania na psychikę, na kształtowanie pozytywnych postaw. Poczucie przynależności do wspólnej społeczności karateków, przyjęcie obowiązujących norm zachowania, współodpowiedzialności za współćwiczącego, za jego zdrowie, bezpieczeństwo, za jego jakość ćwiczenia, wspólne dążenie do celu, przełamywanie własnych słabości, kształtowanie wiary we własne siły, spontaniczność, otwartość i życzliwość, panowanie nad emocjami, które jest warunkiem właściwego reagowania na dochodzące z otoczenia bodźce oraz kształtowanie swojej osobowości, umysłu i psychiki poprzez systematyczną pracę i trening nie tylko na sali treningowej, to istota i sens prawidłowej drogi karate. W treningu bardzo istotne jest stwarzanie już od pierwszych zajęć właściwej atmosfery. Wiele dzieci przychodzących na trening ma już silnie ukształtowaną, głównie przez środowisko szkolne i grupy rówieśnicze, chęć dominowania nad rówieśnikami oraz przejawia swego rodzaju agresywność do innych. Wszystkie natomiast chcą, aby je zauważać, doceniać, chwalić. Musimy z jednej strony zaspokajać im te potrzeby, a z drugiej strony, pokazać w praktyce inny system wartości. Na treningu karate obowiązują pewne normy zachowania, obowiązuje etykieta. Bardzo ważne jest, aby dzieci wdrażać do przestrzegania tej etykiety w sposób świadomy. Muszą one wiedzieć i rozumieć co oznaczają oraz jakie mają znaczenie ukłony w różnych sytuacjach, na przykład ukłon do partnera przed rozpoczęciem wspólnego ćwiczenia i po jego ukończeniu, ukłon do swojego mistrza - nauczyciela, czy też  ukłon przy wejściu i wyjściu na dojo. 
Muszą rozumieć dlaczego ćwiczenia można rozpoczynać tylko na komendę i natychmiast przerywać na określony sygnał. Muszą być świadome zadań, jakie stawia się przed nimi. Gdy nie uda się im wykonać coś dobrze, gdy ich zachowanie nie będzie godne małego karateki, muszą mieć szansę zrozumienia na czym polega ich niewłaściwe zachowanie i mieć natychmiastową szansę poprawienia się. Ważna jest chęć i wysiłek pracy na sobą, przełamywanie własnych oporów i napotykanych trudności. Wielka jest radość i satysfakcja na dziecięcych twarzach, gdy uda się im poprawnie wykonać zadanie, gdy uda się im odważnie przyznać do jakiegoś błędu. Jeśli dziecko chce być już prawie dojrzałym karateką lub wyobraża sobie, że już nim jest, zdolne jest do dużej koncentracji i do wytrzymałości w ćwiczeniach. W treningu karate, w którym biorą udział dzieci istotne jest wywoływanie różnorodnych nastrojów i różnych form aktywności, np. przechodzenie od aktywności do uspokojenia, od głośnych krzyków do milczenia, od koncentracji do relaksu. Istotna jest nauka analizowania poprawności własnego ruchu oraz poprawności wykonania zadania ruchowego przez kolegę, korygowanie błędów i pomoc w prawidłowym wykonaniu, naśladowanie ruchów, improwizacja ruchowa, np.: zabawa małych kotków, piesków, skradanie się tygrysa. Treść każdych zajęć musi być przemyślana i zaplanowana, a w czasie zajęć musi być elastycznie modyfikowana w zależności od dynamicznie zmieniających się warunków. Nie ma tu miejsca na pośpiech. Zadania stawiane dzieciom muszą być dostosowane do ich możliwości. Niezbędne jest stopniowanie trudności, aby dzieci mogły odnosić sukcesy, które będą motorem ich dalszej aktywności. 


 (z książki Jadwigi Skurskiej „Karate - droga doskonalenia” Łódź, 1996)

Ciekawostki z Japonii :)

" Antropomotoryka sztuk walki wobec uwarunkowań biologicznych"

W dniu dzisiejszym chciałam przedstawić Państwu artykuł o tematyce:" Antropomotoryka sztuk walki wobec uwarunkowań biologicznych", autorstwa Wojciecha J.Cynarskiego.  W artykule podjęte zostało zagadnienie rasowych predyspozycji do różnych form sztuk walki, zostało również przestawione kilka definicji istotnych dla antropomotoryki sztuk walki.

Uwarunkowania biologiczne- czy bardziej ogólnie fizyczne( nb. Popper postulował włączyć biologię i chemię do fizyki( Popper 1992), stanowią w zamyśle autora jeden z głównych czynników, dzięki którym sztuki walki ukształtowały na Dalekim Wschodzie tak wielką różnorodność technik i form, rozwinęły bogactwo ruchu i specyficzne ( w zakresie kultury fizycznej) wzory. Autor przedstawia opis związków w tym zakresie z ustaleniami antropologii fizycznej( biologicznej)  i teorii sztuk walki. Oprócz odniesień do literatury autor bazuje na 20- letniej obserwacji uczestniczącej w środowisku sztuk walki na terenie Europy i Japonii, oraz na praktycznym opanowaniu całości programu technicznego( na poziomie mistrzowskim) w ju-jitsu i karate, oraz częściowym ( poziom techniczny 1-3 dan) w kilku innych sztukach walki. Zaprezentowane zostały propozycje zdefiniowania podstawowych pojęć dotyczących ruchu i uwarunkowań fizycznych
( biologicznych). Fizyka ( biomechanika) ruchu w sztukach walki analizowana jest na przykładzie typowej techniki karate i ju-jitsu.


Uściślenie pojęć

Z praktyką i nauczaniem ruchu (ćwiczeń i technik walki) w sztukach walki związane są pojęcia rozwijania sprawności, rekreacji, a niekiedy także rehabilitacji. Dla osiągnięcia poziomu zaawansowanego, czy tym bardziej mistrzowskiego, niezbędne jest wytrenowanie wysokiego lub wybitnego poziomu ogólnej i specjalnej sprawności- zarówno fizycznej i ruchowej , co realizowane jest w procesie edukacyjnym( Cynarski 2000) na bazie uzdolnień( fizycznych, intelektualnych etc.) ucznia.
Sprawność ruchową stanowi zespół zdolności ruchowych, możliwości wykonywania ruchów złożonych i precyzyjnych oraz koordynacji psychoruchowej. Sprawność fizyczną tworzy zaś zespół możliwości fizycznych i wysiłkowych organizmu ( wydolność, wytrzymałość, siła, inne cechy motoryczne), odpornościowych i regeneracyjnych.

Uzdolnienia ruchowe- to zespół potencjalnych możliwości ruchowych , szybkość uczenia się nowych, skomplikowanych ruchów, wyobraźni i pamięci ruchowej, koordynacji i harmonii ruchu. Uzdolnienia fizyczne, to potencjalne możliwości w zakresie procesów energetycznych, regeneracji, rozwijania mocy, szybkości i siły, funkcji układów i predyspozycji biologicznych.

Rekreacja ruchowa dokonywana jest środkami ruchu i w zakresie ruchu- sprawności ruchowej, pośrednio oddziałując na inne sfery. W rekreacji fizycznej natomiast stosuje się, oprócz wysiłku związanego z ruchem, środki fizyczne- temperaturę, ciśnienie, wilgotność, masaże- i oddziałuje w zakresie sprawności fizycznej i zahartowania organizmu. Podobne rozróżnienie dotyczy tutaj pojęcia rehabilitacji.

Rehabilitacja ruchowa stosuje ruchowe formy, jako środki usprawnienia psychofizycznego i społecznego, natomiast rehabilitacja fizyczna- czyli fizjoterapia- środki fizyczne. Oczywiście należy także w dużej mierze odwołać się do ustalonych już znaczeń wielu pojęć- zwłaszcza z teorii treningu( Ważny 1994).

Termin fizyka ruchu najszerzej ujmuje zagadnienie ruchowej analizy technik walki, określając nie tylko dynamikę ruchu, mechanikę pracy całego aparatu ruchowego( układów kostnego i mięśniowego, ale także biomechanikę pracy mięśni, fizjologię określonego wysiłku.


Uwarunkowania rasowe i biologiczne

Na zagadnienie występujących u ludzi rasowych uwarunkowań predyspozycji do sportu zwróciła uwagę T. Łaska-Mierzejewska. Nie wszystkie jej spostrzeżenia wydają się być trafne, zwłaszcza w przypadku oceny predyspozycji rasy żółtej i mieszańców między rasowych. Otóż proporcje ciała ( stosunkowo krótkie kończyny dolne) dają zawodnikom azjatyckim szczególne możliwości osiągania sukcesów w wagach lekkich w judo i w boksie, co potwierdzają stałe sukcesy sportowe, a przykłady Metysów( osób, których jeden z rodziców jest Indianinem lub Indianką, a drugi należy do rasy białej).  w gronie najlepszych zawodników sportów walki wskazują na korzystną dla zdrowia i sprawności wymianę genów.
Uwarunkowania rasowe są odpowiedzialne za wykształcenie na Dalekim Wschodzie tak wyrafinowanych i różnorodnych w bogactwie ruchu sztuk walki, na które to bogactwo zwracali uwagę Tokarski( 1989) i Drozdowski(1996). Powodem wykształcenia przez Azjatów tak finezyjnych technik walki są prawdopodobnie- oprócz predyspozycji charakterologicznych, czynników kulturowych( religia, tradycje historyczne)- wyjątkowe uzdolnienia ruchowe rasy żółtej. Europejczycy wygrywają np. z Japończykami w rywalizacji we współczesnych siłowych sportach( judo, karate), głównie dzięki przewadze warunków fizycznych, ale rzadko dorównują azjatyckim mistrzom w perfekcji opanowania technik tradycyjnych form walki wręcz lub władania bronią. Liczne niesportowe odmiany sztuk walki pozostają obecnie poza dalekowschodnią Azją, prawie nieznane np. honshu kobudo( pochodzące z centralnej Japonii szkoły władania tradycyjną samurajską bronią).


Fizyka ruchu

Zagadnienie fizyki ruchu( kinetyki) w sztukach walki na przykładzie karate i jujitsu, jako wzorcowych sztuk odpowiadających ogólnym metodom:
goho( bazującym na twardości i dynamice)
juho( formom miękkości i płynności ruchu)

Dynamiką uderzeń w karate zajmowali się m.in. Fechner i Ruciński( 1985), przedstawiając wyniki pomiarów prędkości uderzeń kilku technik wykonywanych ręką i nogą. Na końcową prędkość np. pięści pracuje ruch całego ciała, co ilustrował na mechanicznym modelu M. Nakayama( 1966). Fizyka karate shotokan( oraz pokrewnych stylów, jak fudokan) kształtuje nawyki ruchowe ćwiczącego, rozwijając dynamikę kosztem płynności, a szermierczą precyzję kosztem odporności boksera. Ruchy są gwałtowne "szarpane", pozycje niskie, nienaturalne. Zasada "twardego bloku" łamiącego rękę napastnika jest nie tylko nieskuteczna wobec silniejszego agresora, ale także wbrew naturze. Inne style najczęściej unikają bezpośredniej konfrontacji sił, zamieniąjąc twardy blok na unik, sparowanie, przechwycenie lub wyprzedzenie ataku. Karateka będący stylistą shotokanu, ma zwykle duże problemy z nauką systemów "miękkich", jak Ju-jitsu czy Aikido, ale także "elastycznych" odmian karate, jak wado-ryu, goju-ryu lub zendo-karate.
Zapaśnik, czy judoka ma zwykle duże trudności przy realizacji dynamicznych technik( ręcznych i nożnych)- zwłaszcza w zakresie precyzji( ułożenie powierzchni uderzających, praca bioder i barków), równowagi i tzw. kime, czyli spięcia, koncentracji, "twardego ki". Twarde ki realizowane  jest przez skoordynowany ruch i sumowanie prędkości, właściwy timing( czas wykonania techniki), pełną psychofizyczną koncentrację i wyładowanie eksplozywnej energii - np. w testach łamania twardych przedmiotów- co akcentowane jest okrzykiem(kiai). "Miękkie ki" wynika z płynności i harmonii ruchu, np. w aikido. Kontrolowanie własnego centrum- środka ciężkości i równowagi napastnika umożliwia wykonanie technik rzutów prawie bez własnego wysiłku. Zasadą podstawową sztuki elastyczności( ju-jitsu) jest wykorzystanie siły atakującego przeciwko agresorowi. K. Piech(1997)- posiadacz wysokiego stopnia 4 dan w kobudo( techniki tradycyjnych broni)-określił judoków podejmujących naukę kobudo, że poruszają się  jak "kaczki". Zapaśnicze, siłowe sporty walki rozwijają znakomicie fizyczną sprawność, ale dość jednostronnie w zakresie sprawności ruchowej. Dużo lepiej sprawność ruchową kształtują bardziej wszechstronne style walki, a najlepiej kompletne systemy budo( japońskie drogi sztuk walki), zawierające pełny zestaw metod walki z bronią i wręcz( Cynarski 1999 b). W karate goju-ryu(dosł. twardo-miękka szkoła) w kata( formie technicznej) tensho te same ruchy mają zastosowanie jako bloki( uke) lub ataki(kogeki-waza). Podobnie jest w wielu innych szkołach i stylach "elastycznego" karate i kenpo, np. w zendo karate, gdzie łączy się zasady goho i juho. Pełnię rozwoju zapewnia więc powiązanie ćwiczeń władania bronią, walki w różnych dystansach, jak również "z chwytu"i w pozycji leżącej, przy czym uprawianie kilku sztuk walki może pełnić rolę "sportów uzupełniających" wobec dyscypliny traktowanej priorytetowo.
W nauce owego bogactwa ruchowego podstawowe znaczenie utrzymuje metoda naśladowania i powtarzania ruchów mistrza. Mamy tutaj typowy przykład upodobnienia( mimesis) na gruncie antropomotoryki. W jaki sposób osobowość nauczyciela wpływa na długoletnich uczniów można wykazać na przykładzie obserwacji. Podmiotem obserwacji był D. Drexler ( 20 lat praktyki, poziom zaawansowania 4 dan) podczas wykonywania układów technicznych i ćwiczeń wolnych typu randori, w szkole mistrza L.Siebera( najwyższy poziom mistrzowski 10 dan). Motoryka Drexlera była wiernym odzwierciedleniem ruchowego wzoru mistrza. Wskazuje się, że umiejętności techniczne i taktyczne uczniów odzwierciedlają ok. 60 procent poziomu mistrza-nauczyciela. Istotny jest tutaj także wpływ czynnika tradycji kulturowej na sposoby poruszania się, techniki posługiwania się własnym ciałem i formy ruchowej ekspresji( Maus 1973).
O sukcesach w sztukach walki nie decydują biologiczne predyspozycje, pomimo, że stanowią one istotny składnik i wymierny potencjał mistrzostwa. Decydujące są cechy osobowe, charakterologiczne, wolicjonalne, niezłomna motywacja i długoletnia i wytrwała praca.

"TAI-CHI jako forma rozgrzewki na lekcjach wychowania fizycznego"

W dzisiejszym poście chciałam przedstawić Państwu artykuł, który może być ciekawą formą rozgrzewki na lekcji wychowania fizycznego.

"TAI-CHI jako forma rozgrzewki na lekcjach wychowania fizycznego"

Zarys historyczny

Tai-chi powstało w XI wieku w Chinach i jest zarówno chińską sztuką walki jak i ćwiczeniami ruchowymi mającymi wiele wspólnego z gimnastyką medytacyjną ciała i umysłu, mającymi na celu poprawę funkcjonowania ludzkiego organizmu. Ten starożytny system ćwiczeń ruchowych, który powstał w Chinach jest nie tylko sztuką walki, ale również systemem ćwiczeń o charakterze zdrowotnym, zakorzenionym w tradycji taoistycznej. Tradycja ta słynie z kultywowania sztuk zdrowia i długowieczności. Uprawianie tai-chi może być przydatne dla zawodników poza sportem również w życiu, rozwiązywaniu problemów, znalezieniu się w określonych sytuacjach życiowych.

Czym jest Tai-chi i jaki jest wpływ na psychikę zawodnika?

Ta-chi określana jako gimnastyka medytacyjna, polega na wykonywaniu płynnych i harmonijnych ćwiczeń ruchowych, które korzystnie wpływają na organizm człowieka. Elementy tai-chi mogą być przydatne w sportach drużynowych, takich jak: koszykówka, siatkówka, piłka nożna, w których ważną rolę odgrywają takie aspekty jak zwiększona uwaga i  koncentracja.  Podczas treningu tai-chi zawodnicy uczą się panowania nad własnym ciałem i skupienia uwagi nad wykonywanymi ćwiczeniami. Równie ważna jest również praca nad oddechem, należy oddychać spokojnie, dopasowując swój oddech do wykonywanych w tym czasie harmonijnych ruchów.  Sztuka panowania nad oddechem może przydać się podczas każdego meczu lub treningu innej dyscypliny sportowej. Jest istotnym elementem każdego zawodnika, który chciałby w pełni wykorzystać swoje możliwości. Sztuka panowania nad oddechem i własnym ciałem, rozluźnienie mięśni i stawów sprawia, że trening staje się prawdziwą przyjemnością. Dobra koncentracja podnosi efektywność zawodnika, a w rezultacie przekłada się na lepsze wyniki sportowe. Podsumowując ćwiczenia te świetnie wpływają na układ mięśniowy i oddechowy. Tai Chi doskonali nasze ciało i umysł i pozytywnie wpływa na nasz organizm. Jesteśmy bardziej skoncentrowani, rozluźnieni i silniejsi, co zdecydowanie może przydać się każdemu kto regularnie rozwija się w określonej dyscyplinie sportowej. 

Filmy warte obejrzenia :)

W dniu dzisiejszym przedstawię i zarekomenduje dwie pozycje filmów o tematyce sztuk walki, które miałam okazję obejrzeć.

Pierwszy film pt.:"Akademia Sztuk Walki"

Nastoletni Robbie (Jansen Panettiere) sprawia problemy wychowawcze. Babcia wysyła chłopaka do wuja i ciotki na Florydę. W Cocoa Beach Robbie poznaje sympatyczną Rinę (Kathryn Newton), ale zostaje zaatakowany przez jej chłopaka. Następnego dnia konfrontuje się z kolejnym łobuzem. Wkrótce Robbie rozpoczyna naukę sztuk walki. Ta decyzja zapoczątkowuje także jego przemianę wewnętrzną.

Drugi film nosi tytuł: "Bez odwrotu"

Jason Stillwell (Kurt McKinney) przeprowadza się wraz z rodziną do Seattle, po tym, jak mafia z Nowego Jorku próbowała przejąć szkołę karate prowadzoną przez jego ojca. Jason jest entuzjastą sztuki walki w wykonaniu Bruce Lee. Pewnego dnia duch Senseia Lee (Tai Chung Kim) odwiedza chłopaka i zaczyna go szkolić. Wkrótce "panowie" z NY wkraczają do Seattle. Organizują turniej, którego stawką jest kolejna szkoła karate prowadzona przez nowego mistrza USA, Iana Relly'ego. Mafia wystawia swojego najlepszego zawodnika - niepokonanego mistrza Europy Wschodniej, Rosjanina Ivana (Jean-Claude Van Damme), z którym Jason miał nieprzyjemność spotkać się jeszcze w Los Angeles.

Witam :)

Nowy Rok zawsze niesie ze sobą nowe wyzwania, postanowienia i zmagania treningowe. Przede mną ciężki rok, zarówno pod względem sportowym jak i naukowym.  Na początek jednak kilka aspektów, na których chciałabym się skupić i o których chciałabym napisać. 

10 grudnia 2017r. miałam okazję uczestniczyć w charakterze widza w I Otwartych Mistrzostwach Polski Krav Maga. Czym jest Krav Maga dowiecie się Państwo w czasie późniejszym. Dzisiaj przedstawię tylko krótką, ogólną wzmiankę na temat przeprowadzonych zawodów. 

Zawody zostały przeprowadzone w kategorii:

-kobiet

-mężczyzn

-duetów mieszanych( kobieta i mężczyzna)

-Open

Rywalizacja polegała na demonstracji technik samoobrony Krav Maga w dwuosobowych zespołach. Każdy pokaz trwał 1 minutę 30 sekund. 

Sprzęt, który był do wykorzystania:

-po dwie atrapy broni długiej i krótkiej

-pałki

-noże

Zawodników oceniano w skali od 1-5 punktów.

Ocenie podlegała:

-poprawność wykonywanych technik,

-różnorodność demonrowanych technik,

-dynamikę,

-timing,

-realizm pokazu,

-ekspresję.

W półfinałąch oraz finałach pojedynki rozstrzygano systemem chorągiewkowym( czerwony vs biały, przy czym jednemu przypisany był kolor czerwony, a drugiemu biały. Po obu pokazach na sygnał sędziowie wskazywali zwycięzcę poprzez flagę czerwoną lub białą.

WYNIKI:

I Kategoria „OPEN”:

• Krzysztof Cetera i Patryk Wrzesiński
• Adam Płócienniczak i Mikołaj Woźniak
• Krzysztof Łuksza i Jakub Rausch
• Maciej Klimas i Matusz Grzelczak

II Kategoria stopnie uczniowskie kobiety:

• Magdalena Walińska i Mirella Kurzawa
• Nicole Wojdak i Amelia Paczos
• Oktawia Połczyńska i Agnieszka Gackowska
• Gabriela Żyśko i Katarzyna Górska

III Kategoria stopnie uczniowskie mężczyźni:

• Patryk Wrzesiński i Krzysztof Cetera
• Szymon Kaszuba i Aleksander Tarko
• Andrzej Gackowski i Tomasz Szymanowski
• Tomasz Zimniak i Adrian Łojewski

IV Kategoria stopnie uczniowskie duety mieszane:

• Agnieszka Gackowska i Andrzej Gackowski
• Oktawia Połczyńska i Szymon Kaszuba
• Katarzyna Górska i Jacek Górecki
• Agnieszka Dzierbunowicz

Materiały informacyjne i zdjęcia pochodzą ze strony http://www.wssw.poznan.pl