Wpływ treningu sztuk walki na agresję

W ówczesnym społeczeństwie panuje powszechna opinia że trening sztuk walki wzmaga agresję. Często osobom trenującym sztuki walki „przyszywa się” etykietkę „zabijaków”. Zawodnicy trenujący długo i intensywnie wyróżniają się mocniej zbudowaną sylwetką co wzmaga w ludziach negatywne odczucia. Wyniki przeprowadzonych eksperymentów wskazują jednak, że jest two opinia błędna, a trening sztuk walki ma zupełnie inne skutki.

            Bardzo ciekawe badania związane z tematem wpływu treningu sztuk walki na agresję przeprowadził w latach 1998 – 2002 Tadeusz Gruszka. Założył on, że da się obniżyć poziom agresywności u chłopców niedostosowanych w wieku od 17 do 18lat pod wpływem zajęć kick - boxingu. Jego eksperyment objął dwie 19-osobowe grupy wychowanków ośrodka szkolno – wychowawczego. W ten sposób stworzono grupę kontrolną i eksperymentalną. U wszystkich dokonano pomiaru poziomu agresywności stosując w tym celu skalę stworzoną przez A.H. Bussa i A. Durkee. Wobec jednej z badanych grup zastosowano 6-miesięczny cykl treningowy składający się z 2-3 zajęć tygodniowo w dwugodzinnych sesjach, w trakcie trwania którego stosowano autorskie konspekty jednostek treningowych ułożone przez doświadczonego trenera specjalnie na potrzeby tego doświadczenia. Badanie eksperymentalne odbywało się z pomiarem początkowym i końcowym. Jak to określił sam autor był to eksperyment w wersji „wszystko albo nic”  (J. Supiński, 2005).

            Z badań przeprowadzonych przed rozpoczęciem eksperymentu wynikało, że około 70% chłopców wykazuje bardzo wysoki stopień agresywności. Potwierdza to zatem powszechnie panującą opinię o wzroście poziomu przemocy i agresji wśród młodzieży. Po upływie sześciu miesięcy przeprowadzono ponowne badanie. Okazało się, że w grupie eksperymentalnej poziom ten został w istotny sposób obniżony. Wskazuje to więc  na pozytywny wpływ treningu sztuk walki (w tym wypadku kick-boxingu) w zakresie zapobiegania zachowaniom agresywnym (Tamże).

            Powyższy eksperyment nie ukazuje jednak jak zmiany następowały wraz z upływem czasu. Nie wiadomo po jakim czasie trening zaczął mieć w jakikolwiek sposób wpływ na zachowanie chłopców oraz tego czy staż treningowy miał jakiekolwiek znaczenie.  Badanie na ten temat zostało przeprowadzone w 2005 roku przez Renatę Kuprel, Piotra Żurka i Ryszarda Botwina przy okazji sprawdzania, jak poziom agresywności wpływa na sukcesy sportowe zapaśników. Badania, w których wzięło udział 177 zawodników miały bardzo szeroki zakres. Chciałbym się jednak skupić wyłącznie na części, która obejmowała wpływ stażu treningowego na poziom agresji. Jako narzędzia badawczego ponownie użyto skali A.H. Bussa i A. Durkee.  Trenujących podzielono na trzy grupy, a jako kryterium przydzielania do grup zastosowano okres treningu: 5-6lat, 7-10lat, 11 i więcej lat. Dodatkowo specjalnie na potrzeby tego badania sprawdzona pod względem stopnia agresywności została również przypadkowa grupa osób nietrenujących.

            Zanotowano znaczący spadek poziomu agresji u osób, które trenowały dłużej. Możemy więc stwierdzić,  nie tylko sam fakt trenowania, ale również staż treningowy ma pozytywny wpływ na obniżenie stopnia agresji. Odnosząc wyniki tych badań do wyników wcześniejszego doświadczenia przeprowadzonego na wychowankach zakładu opiekuńczo - wychowawczego warto się zastanowić jak wielce pozytywna byłaby zmiana zaobserwowana po dłuższym czasie (tamten eksperyment trwał tylko 6 miesięcy a wyniki i tak okazały się pozytywne).

            Inne interesujące badania nad wpływem treningu sztuk walki na osobowość młodych ludzi wykonał w latach 1994-1995 Eligiusz Madejski. Jako trener hapkido (odmiany ju-jitsu) przeprowadził on ankietę wśród rodziców młodych adeptów uczęszczających na jego zajęcia. W badaniu, które polegało na wypełnieniu ankiety składającej się z 15 pytań udział wzięło 84 rodziców dzieci w wieku szkolnym (7-15lat). Pytania były tak sformułowane, aby były możliwe tylko trzy odpowiedzi: tak, nie i nie wiem. Dotyczyły zaobserwowanych zmian w wynikach w nauce, samodzielności, sposobie rozwiązywania problemów, samodyscyplinie oraz podejścia do treningów. Po przeanalizowaniu wyników okazało się, że rodzice zauważyli szereg korzystnych zmian w osobowości swoich dzieci. Wyniki można przedstawić w formie tabeli (S. Sterkowicz, E. Madejski, 1999):

                 Tabela nr 2 - Zmiany zauważone przez rodziców u trenujących dzieci

Zacieśnienie więzi rodzinnych	98% odpowiedzi pozytywnych
Wzrost poczucia obowiązku	95% odpowiedzi pozytywnych
Zwiększenie samodzielności	74% odpowiedzi pozytywnych
Zwiększenie życzliwości	63% odpowiedzi pozytywnych
Większa odwaga	63% odpowiedzi pozytywnych

                 Źródło:  S. Sterkowicz, E. Madejski: ABC Hapkido, Kraków 1999, s. 92

            Jak wynika z tabeli znacząca większość rodziców zauważyła pozytywne zmiany w zachowaniu swoich dzieci we wszystkich aspektach. Warto również zwrócić uwagę, że wszystkie wyniki są pozytywne. Mogłoby to oznaczać, że trening sztuk walki nie ma żadnego negatywnego odbicia na osobach trenujących, a zmiany następujące w ich osobowości w mniejszym lub większym stopniu, ale zawsze mają wymiar wyłącznie pozytywny.

            Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe badania można stwierdzić, że wbrew powszechnie panującej obiegowej opinii, trening sztuk walki nie wpływa niekorzystnie na osobowość. Można natomiast zauważyć wyraźne, pozytywne jego skutki, a jednym z najważniejszych jest znaczące zmniejszenie poziomu agresji poprzez wpojenie silnego instynktu samodyscyplinującego oraz możliwość odpowiedniego skanalizowania narastającej frustracji. Można więc przyjąć tezę, że trening sztuk walki jest bardzo skuteczną metodą kanalizowania negatywnych instynktów, a co za tym idzie przeciwdziałania przejawom agresji.